Η Βάνια Σύρμου είναι φιλόλογος στα Εκπαιδευτήρια Κωστέα-Γείτονα. Μεταφράσεις της από την αγγλόφωνη λογοτεχνία κυκλοφορούν από τις εκδόσεις «Μπιλιέτο»,όπως και το βιβλίο της Τερματικός Σταθμός και άλλα διηγήματα (2019).Διηγήματά της και χαϊκού έχουν διακριθεί σε λογοτεχνικούς διαγωνισμούς και έχουν δημοσιευτεί σε λογοτεχνικά ιστολόγια και περιοδικά και σε ανθολογίες διηγημάτων .
Οι μαθητές–δημοσιογράφοι προσκάλεσαν στον όμιλό τους την κ. Βάνια Σύρμου (ως συγγραφέα αυτή την φορά)! Διάβασαν όλοι μαζί ένα από τα μικροδιήγηματά της ,«Στρώμα διπλό». Επιλέξαμε ένα λογοτεχνικό κείμενο – εμπνευσμένο από πραγματικό γεγονός- και στην συνέχεια, εξηγήσαμε πώς το πραγματικό βίωμα γίνεται … λογοτεχνία! Σκεφτήκαμε λοιπόν! Γιατί όχι και δημοσιογραφία; Εξάλλου, αυτός δεν είναι ο ρόλος του δημοσιογράφου; Να αναζητά την αλήθεια; Να ερευνά; Να απαντά σε αγωνιώδη δημοσιογραφικά ερωτήματα;
Σας παραθέτουμε λοιπόν απόσπασμα του μικροδιηγήματος αλλά και τα αποτελέσματα της δημοσιογραφικής μας έρευνας!
Στρῶμα διπλό
ΟΥΘΕΝΑ ὅμως δὲ βολευόταν γιὰ νὰ βγάλει τὴ νύχτα. Μοναδικό του φορτίο μιὰ σακούλα φαρδιὰ πλαστική. Μιὰ ἀλλαξιὰ καὶ μιὰ κουβέρτα ὅλη του ἡ περιουσία. Τὸ βῆμα του ἀργό, νωχελικό, παράφωνο στὴν βουερὴ κίνηση τοῦ Σαββατόβραδου στὸ κέντρο τῆς πόλης.(…)
Τὸ βράδυ τὸν βρῆκε στὴν πλατεία Κολοκοτρώνη, στὴν παλιὰ Βουλή. Συχνὰ τοῦ πρόσφερε διαμονὴ στὸ γρασίδι τοὺς μῆνες τοῦ Καλοκαιριοῦ. Τώρα ὅμως ἀκόμα κι αὐτὴ τὴν ἔβρισκε ἀφιλόξενη. Συνεχίζοντας τὴν ἀναζήτηση κατευθύνθηκε πρὸς τὴ Σταδίου. Περιμένοντας τὸ φανάρι, ἡ ματιά του στάθηκε στὴν ἐσοχὴ τοῦ ἀπέναντι πεζοδρομίου. Κομμάτια ἀπὸ μεγάλες χάρτινες κοῦτες, ὄρθια στημένα, ἔκλειναν σχεδὸν ὅλη τὴ γωνία τοῦ πεζοδρομίου. Πέρασε ἀπέναντι θέλοντας νὰ τὸ δεῖ ἀπὸ κοντά. Ἕνα ἄνοιγμα στὴ ἄκρη τοῦ πρόχειρου χάρτινου «τείχους» ἄφηνε νὰ φανεῖ τὸ κουφάρι ἑνὸς καταστήματος ὑποδημάτων.Τὸ κλειστὸ κατάστημα σχημάτιζε ἕνα γάμμα μὲ τὴν ἐπιτοίχια πλαϊνή του βιτρίνα, ἐξασφαλίζοντας ἔτσι ἕνα ἀπάνεμο καταφύγιο. Πλησιάζοντας στὸ ἄνοιγμα καὶ κρυφοκοιτώντας στὸ ἐσωτερικό του, διέκρινε κάτι ποὺ ἀρχικὰ τὸν ξάφνιασε. Στὸ δάπεδο τοῦ αὐτοσχέδιου «δωματίου» ἦταν τοποθετημένο πάνω σὲ στρωμένα χαρτόνια ἕνα διπλὸ στρῶμα καλυμμένο μὲ διπλὴ κουβέρτα. Τόσο καιρὸ στὸ δρόμο, ἦταν ἡ πρώτη φορὰ ποὺ ἀντίκριζε τέτοια «κομφὸρ» καὶ μάλιστα στὴ μέση τῆς Σταδίου. Στὴν ἄκρη τοῦ χάρτινου δωματίου ἀφημένες δυὸ γεμάτες πλαστικὲς σακοῦλες.Σκέφτηκε πρὸς στιγμὴ νὰ περιμένει γιὰ νὰ δεῖ τὸν κάτοχο τοῦ ὑπαίθριου καταλύματος. Ὕστερα τὸ μετάνοιωσε.Δὲ βαριέσαι!Συνέχισε τὸ δρόμο του ἀναζητώντας τὸ δικό του λημέρι.
Ἔπειτα ἔσπρωξε προσεκτικὰ τὸ χαρτόνι καὶ ἔριξε μιὰ λαθραία ματιά. Ἡ θέα τοῦ ἀγκαλιασμένου ζευγαριοῦ ποὺ βρισκόταν ξαπλωμένο στὸ διπλὸ στρῶμα τὸν ἔκανε νὰ πισωπατήσει. Θέλησε νὰ ξανακοιτάξει. Δὲν πρόλαβε ὅμως νὰ δεῖ πολλά. Μιὰ ἀδέξια κίνηση ἦταν ἀρκετὴ γιὰ νὰ κάνει τὸν ξαπλωμένο ἄντρα νὰ σηκωθεῖ ὄρθιος στὸ λεπτὸ καὶ νὰ τὸν ἀπειλήσει μ’ ἕνα σουγιά: «Φύγε ἀπὸ δῶ ρὲ ἀνώμαλε, γιατὶ σοῦ τὴν ἄναψα!». Ταραγμένος ἀπὸ τὸ θέαμα καὶ τὴν ἀπειλὴ τό ‘βάλε στὰ πόδια.(…)
Ξημερώματα Κυριακῆς. Οἱ δρόμοι ἄδειοι. Ἡ ἀγρύπνια τῆς νύχτας τὸν ἔχει καταβάλει. Ἀνάβει τσιγάρο καὶ βγαίνει στὸ δρόμο νὰ περπατήσει. Τὰ βήματά του τὸν ὁδηγοῦν πάλι ἐκεῖ. Ἀπὸ μακριὰ βλέπει τὰ χαρτόνια ριγμένα πάνω στὸ στρμα. Πλησιάζει . Ἡ ἐρημιὰ τῆς πόλης εἶναι σύμμαχός του. Κοιτάζει γύρω του δῆθεν ἀδιάφορα καὶ ἐντελῶς φυσικὰ ἀφήνει τὸ ἀναμμένο τσιγάρο νὰ πέσει πάνω στὰ χαρτόνια. Συνεχίζει τὸ δρόμο του μὲ βῆμα γοργό.
Σειρά της δημοσιογραφίας…
Οι άστεγοι έχουν προοπτικές; Πώς βλέπουν την ζωή τους στο μέλλον;
Οι άστεγοι συνηθίζουν να μετακινούνται ή να μένουν μόνιμα σε μια περιοχή. Ό,τι και να κάνουν, η καθημερινότητα τους είναι περίπου ίδια. Κινούνται με τα πράγματά τους και τις περισσότερες φορές, δεν έχουν σταθερό σημείο, ούτε διασφαλισμένο φαγητό. Ούτε στρώμα μονό ή διπλό, όπως στο διήγημα …
Παρά τις δυσκολίες που υφίστανται, διατηρούν την ελπίδα τους. Την ελπίδα ότι μπορεί να αλλάξουν τα πράγματα, ότι όλα θα πάνε καλά. Την ελπίδα ότι δεν θα βρίσκονται στο δρόμο για καιρό. Την ελπίδα ότι θα έχουν ένα μέλλον με αξιοπρέπεια και αγάπη. Κατά τα άλλα…Έχουν πολλές φοβίες και άγχη για το μέλλον τους.
Αναζητούν τροφή σε εστίες. Υπάρχουν όμως φορές που δεν υπάρχει διαθέσιμη εστία. Σε αυτές τις περιπτώσεις δυστυχώς ,αναζητούν τροφή στους δρόμους και στα σκουπίδια. Καταλήγουν στους δρόμους για πολλούς λόγους. Όμως, η πιο δημοφιλής αιτία είναι η οικονομική κρίση. Η ανεργία, η αδυναμία να ανταποκριθούν στις καθημερινές βιοτικές τους ανάγκες, τους οδήγησε στον δρόμο… τις περισσότερες φορές σε ένα χαρτόκουτο.
Η βοήθεια μας είναι ζήτημα καθοριστικής σημασίας. Μπορούμε να ξεκινήσουμε εθελοντικές ομάδες και street work ή αλλιώς, με τον δικό μας μοναδικό τρόπο γράφοντας, ζωγραφίζοντας και γενικά δημοσιεύοντας κάτι στο διαδίκτυο. Η κινητοποίηση έως σήμερα είναι υπαρκτή αλλά όχι επαρκής. Οργανώσεις, όπως η «Κλίμακα» βοηθούν τους αστέγους και τους παρέχουν στέγη, τροφή, φροντίδα, ακόμη και δουλειές και ψυχολογική στήριξη. Άλλες αντίστοιχες οργανώσεις είναι η Steps, η Praksis, η Έμφασις κ.α
Νεφέλη Βέννεσλαντ- Αξιώτη- Ά Γυμνασίου
Ζω την στιγμή για να επιβιώσω!
Όσες φορές κι αν ρωτήσεις έναν άστεγο, «Πώς φαντάζεσαι τον εαυτό σου σε 10 χρόνια» η απάντηση είναι πάντα ίδια.» «Σε 10 χρόνια ελπίζω να έχω ένα σπίτι και μια οικογένεια!» Αυτή είναι η ελπίδα κάθε ανθρώπου που βρίσκεται στον δρόμο. Να έχει ένα σπίτι, λίγο φαγητό, αγαπημένους ανθρώπους και …αξιοπρέπεια!
Οι άστεγοι αν δεν βρουν τροφή, θα αναζητήσουν στα σκουπίδια. Όσο αηδιαστικό και αν ακούγεται…αυτό που εμείς θεωρούμε σκουπίδια, για τους άλλους είναι τροφή επιβίωσης. Κάθε άστεγος δικαιούται μια μερίδα φαγητό, στέγαση και ρούχα. Ωστόσο, το κύμα της μετανάστευσης σε συνδυασμό με την οικονομική κρίση καθιστά αυτήν το δικαίωμα , συχνά μόνο θεωρητικό!
Άννα Θεοφανέλλη- Μαθήτρια Α΄Γυμνασίου
Άστεγοι.. μια μεγάλη αλήθεια που δεν μας αρέσει να βλέπουμε!
Γιατί βρέθηκαν στον δρόμο; Ανεργία-απόλυση. Μετανάστευση-πόλεμος. Προβλήματα υγείας- ψυχολογικά προβλήματα. Δάνεια-ανεπαρκής κάλυψη κοινωνικών πόρων. Μοναξιά-απουσία υποστηρικτικών δομών.
Είναι γεγονός ότι όλοι γνωρίζουμε ή υποψιαζόμαστε. Γρήγορα όμως προσπερνάμε και συνεχίζουμε την ζωή μας χωρίς δεύτερες σκέψεις. Είναι σημαντικό όμως να μην προσπερνάμε. Να βοηθήσουμε και να μπούμε στην δική του θέση. Αφού βεβαιωθούμε ότι ο άστεγος δεν είναι επικίνδυνος για εμάς, μπορούμε να διασφαλίσουμε το φαγητό του ή χρήματα για την στέγασή του.
Όλοι οι άστεγοι έχουν ένα όνειρο. Ζουν με το όνειρο μιας ζωής δικής τους. Μιας ζωής που θα έχουν προσωπικό βίο, δικό τους σπίτι, μια οικογένεια, ζεστασιά και κυρίως ασφάλεια. Η ζωή και η αξιοπρέπεια είναι δικαίωμα όλων μας.
Αμέλια Κολιαστάση- Οικονόμου
Άστεγοι: Οι άνθρωποι που ζουν ανάμεσά μας!
Περπατώντας κανείς στους δρόμους της Αθήνας, σίγουρα θα αντικρίσει κάποιο στρώμα, χαρτόκουτο, ή κουβέρτα που φιλοξενεί κάποιον άνθρωπο σε μία ιδιαίτερα δίσεκτη περίοδο της ζωής του. Όμως πώς βρέθηκε εκεί; Έχει ελπίδες και όνειρα για το μέλλον του; Υπάρχουν οργανώσεις και αρμόδιοι φορείς που μπορούν να τον βοηθήσουν στην οδυνηρή καθημερινότητά του; Πώς μπορούμε εμείς να συμβάλουμε με τις πράξεις μας;
Αρχικά, οι άστεγοι άνθρωποι βρίσκονται στον δρόμο για ποικίλους λόγους, που σχετίζονται με διάφορες εκφάνσεις κοινωνικών προβλημάτων, που επισκιάζονται από την γρήγορη εξέλιξη της καθημερινότητας και τους βασανίζουν οδηγώντας τους από το διπλανό διαμέρισμα της πολυκατοικίας μας στα πεζοδρόμια της Αθήνας. Μάλιστα, σύμφωνα με έρευνα της γνωστής εφημερίδας: «Η Καθημερινή», τους παράγοντες αυτούς αποτελούν τα οικονομικά προβλήματα ή το χαμηλό εισόδημα (50,3%) και η ανεργία (46,4%). Επιπλέον, η απουσία στήριξης από την οικογένεια (35,4%), το διαζύγιο ή ο χωρισμός (16,6%) και η χρήση βλαβερών ουσιών (ναρκωτικών ή/και αλκοόλ) (13,3%). Τέλος, το 5% των αστέγων της έρευνας οφείλει την απώλεια στέγης του στην εξάρτησή του από τον τζόγο, ενώ μικρότερα ποσοστά καταφεύγουν στον δρόμο από προσωπική επιλογή.
Δεν παύουν να έχουν όνειρα προσδοκίες, ή έστω ελπίδα για το μέλλον. Πιο συγκεκριμένα, με βάση ενός ρεπορτάζ της ΕΡΤ, μερικοί άστεγοι τρέφουν ελπίδα και δύναμη από ιστορίες και γεγονότα ανθρώπων που βρίσκονταν στην κατάστασή τους και κατάφεραν να επανέλθουν σε μία «φυσιολογική»ζωή. Σύμφωνα με την έρευνα της «Καθημερινής», ένα μεγάλο μέρος των αστέγων έχει έστω μία βασική, στοιχειώδη εκπαίδευση (το 23,5% έχουν τελειώσει το Λύκειο, το 23% το Γυμνάσιο, το 33,3% το δημοτικό και μόνο το 9,3% είναι αναλφάβητοι).
Υπάρχουν ποικίλες οργανώσεις και αρμόδιοι φορείς που βοηθούν, προσφέροντας δυνατότητες βελτιωμένων συνθηκών ζωής. Το Ίδρυμα Αστέγων, η Κλίμακα, η Εκκλησία της Ελλάδος, ο Ελληνικός Ερυθρός Σταυρός (Ε.Ε.Σ.), μη κυβερνητικές οργανώσεις, καθώς και το Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο Αθηνών (Ε.Β.Ε.Α.). Κύριος στόχος τους είναι η κάλυψη των βασικών τους αναγκών, η ψυχολογική τους υποστήριξη, καθώς και η κοινωνική ενημέρωση και δραστηριοποίηση στο συγκεκριμένο θέμα.
Οι άστεγοι άνθρωποι είναι μέρος της κοινωνίας μας που έχει αναγκαστεί από τα δεινά της ζωής, να μένουν στον δρόμο. Έχουν ελπίδες και όνειρα, όπως κι εμείς!
Πηγές:
- https://www.kathimerini.gr/society/254167/prin-ginoyn-astegoi-itan-filoi-gnostoi-i-synadelfoi-mas/
- https://www.youtube.com/watch?v=JZbcB4aGX0A
- https://www.cityofathens.gr/node/412#a
Ραφαηλία Παπανικόλα Α’1
