ACADEMIA 2022 | ΔΙΑΛΕΞΕΙΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ

Οι μικροαφηγήσεις, πεζογραφήματα με ιδιαίτερο χαρακτηριστικό τους τη σύντομη έκταση, την αφηγηματική οικονομία αλλά και την υψηλή ένταση, τις τελευταίες δεκαετίες καταλαμβάνουν ένα ξεχωριστό χώρο στη σύγχρονη λογοτεχνική παραγωγή σε παγκόσμιο επίπεδο. Ο ρόλος του διαδικτύου και των σύγχρονων τεχνολογικών εξελίξεων συμβάλλουν καθοριστικά στη διάδοση αλλά και στην εξέλιξη του είδους. Οι μαθητές του Academia Senior, στο πλαίσιο της εισήγησης της Φιλολόγου Βάνιας Σύρμου με θέμα «Η ιδιαιτερότητα της μικρομυθοπλασίας», γνώρισαν την ιστορική εξέλιξη του είδους της μικρομυθοπλασίας και τις πολύπλευρες ερμηνείες του. Μέσα από την παρουσίαση ενδεικτικών παραδειγμάτων μικροδιηγημάτων από την ελληνική και την παγκόσμια λογοτεχνία συζήτησαν για τα ιδιαίτερα ποιοτικά χαρακτηριστικά τους αλλά και τον ενεργητικό ρόλο του αναγνώστη στην πρόσληψη του νοήματός τους. Οι μαθητές σχολίασαν τη διακειμενικότητα αλλά και την υπαινικτική γραφή καθώς και την αφηγηματική πυκνότητα των μικροδιηγημάτων και συμπλήρωσαν τα κενά της αφήγησης αναδεικνύοντας τις εσκεμμένες σιωπές της.

Ο όρος δίλημμα παραπέμπει σε ένα δύσκολο ζήτημα το οποίο περιλαμβάνει την επιλογή μεταξύ δυο ισοδύναμων εναλλακτικών λύσεων, καμιά από τις οποίες δεν μπορεί να θεωρηθεί ως πλήρως ικανοποιητική. Πολλές φορές η έννοια του διλήμματος τείνει να συγχέεται με αυτή του προβλήματος. Πρόκειται όμως για δυο διαφορετικές έννοιες: το πρόβλημα παραπέμπει σε μια κατάσταση η οποία είναι μεν δύσκολη, μπορεί όμως να επιλυθεί με έναν συγκεκριμένο τρόπο. Από την άλλη πλευρά, το δίλημμα είναι εξ ορισμού άλυτο, καθώς δεν είναι δυνατόν να επιλέξει κανείς μία μοναδική λύση ως σωστή. Ως ηθικό δίλημμα ορίζεται η κατάσταση στην οποία δύο ή περισσότερες αξίες βρίσκονται σε αντιπαράθεση. Αναδύει συγκεκριμένες ερωτήσεις όπως: Τι πρέπει να κάνω, ποιο είναι το σωστό και ποιο το λάθος, ποιο είναι το μειονέκτημα και ποιο το πλεονέκτημα της απόφασης ή της πράξης μου (Davis et al, 1997). Η μη ύπαρξη μιας τέλειας και πλήρους ικανοποιητικής λύσης αποτελεί το βασικό χαρακτηριστικό κάθε ηθικού διλήμματος.

Οι μαθητές μέσα από τη διάλεξη διεύρυναν τις γνώσεις τους και τη στάση τους αντιμετωπίζοντας το εξής ηθικό δίλημμα μέσα από ένα σενάριο που τους δόθηκε: Να γίνονται πειράματα σε ζώα;

Ακολούθησε ένας εποικοδομητικός διάλογος που θύμιζε συζητήσεις φοιτητών σε πανεπιστημιακά έδρανα, όπως ανέφερε χαρακτηριστικά η καλεσμένη ομιλήτρια Νεκταρία Γούναρη, Δρ. Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης ΕΚΠΑ.

Οι προκλήσεις της ψηφιακής εποχής δημιουργούν και την ανάγκη για ανάλυση και αξιολόγηση της αξιοπιστίας των ειδήσεων και των πληροφοριών που μας πλημμυρίζουν συνεχώς. Η επανάσταση των επικοινωνιών έχει διαμορφώσει την κοινωνία  εκ νέου, καθιστώντας δυνατό σε όσους έχουν πρόσβαση σε έναν υπολογιστή ή ένα smartphone να δημοσιεύουν πληροφορίες. Η τεράστια ποσότητα των πληροφοριών, η ταχύτητα με τις οποίες τις λαμβάνουμε καθημερινά απαιτεί από όλους μας να γίνεται σωστός διαχωρισμός ανάμεσα σε αξιόπιστες και κατασκευασμένες πληροφορίες, διότι η πιθανότητα να λαμβάνουμε λανθασμένες ειδήσεις είναι αυξημένη.

Μέσα από την εισήγηση της Φιλολόγου Θώμης Συρούκη, καθώς και από βιωματικές δραστηριότητες οι μαθητές διαπίστωσαν πόσο εύκολα διαδίδονται οι ψευδείς ειδήσεις. Έμαθαν τι είναι το click-baiting. Συζήτησαν τους λόγους/αιτίες για την κατασκευή ή διακίνηση ψευδών ειδήσεων και διέκριναν την ακούσια παραπληροφόρηση (misinformation) από την εκούσια-σκόπιμη παραπληροφόρηση (disinformation – malinformation). Ενημερώθηκαν για διάφορους τρόπους να εξακριβώνουν αν μια είδηση  είναι πραγματική ή όχι και αναγνώρισαν ψευδείς ειδήσεις μέσα από παραδείγματα της επικαιρότητας συνειδητοποιώντας τον ρόλο της ατομικής ευθύνης σε κάθε μας βήμα στον κυβερνοχώρο. Κλείνοντας δημιούργησαν χωρισμένοι σε ομάδες τις δικές τους αφίσες ενημέρωσης των νέων για την παραπληροφόρηση.

Η διάλεξη και οι βιωματικές δραστηριότητες βασίστηκαν σε υλικό επιμόρφωσης στο Project ‘Free to Speak Safe to Learn –Democratic Schools for All’ του Συμβουλίου της Ευρώπης και του θεματικού άξονα ¨Dealing with propaganda, misinformation and fake news¨ – Διαχειριζόμαστε την προπαγάνδα και την παραπληροφόρηση